«Κάτσε κάτω μωρή χαζή, κοντή!», απαντά ο δημοτικός σύμβουλος Ηλίας Ψινάκης σε σχόλιο άντρα συναδέλφου του κατά τη διάρκεια συνεδρίασης στο ΔΕΚ Αθηνών. Τα μαγνητοσκοπημένα στιγμιότυπα που κάνουν το
γύρω των τηλεοπτικών καναλιών γίνονται αφορμή ν’ αναλογιστούμε τις εκλογικές προτιμήσεις του Έλληνα ψηφοφόρου, αλλά και το επίκαιρο θέμα του εκφοβισμού στην καθημερινότητά μας.
Αν πιστεύετε ότι ο εκφοβισμός -το περίφημο bullying των αγγλομαθών- είναι ένα μέσο που χρησιμοποιούν οι κοινωνικά αδύναμοι ώστε να αντιμετωπίσουν τις τυχόν αδικίες που έχουν υποστεί, κάνετε λάθος. Είναι συνήθως το όπλο των κοινωνικά δυνατών (νάρκισσων και κακομαθημένων) που έχουν μάθει να επιβάλλονται και φοβούμενοι ότι θα χάσουν τον έλεγχο, επιτίθενται σε όσους θεωρούν αντιπάλους τους εκτοξεύοντας χυδαιότητες, προσβολές, απειλές κι εμπαιγμούς (που δεν έχουν σχέση με το χιούμορ, όσο οξύ κι αν είναι). Αν πιστεύετε επίσης ότι ο εκφοβισμός έχει συγκεκριμένο φύλο, φυλή, χρώμα, ή σεξουαλικό προσανατολισμό, κάνετε λάθος: αυτό που συνδέει τους νταήδες (bullies) είναι απλώς μια σειρά από κοινά γνωρίσματα που συνθέτουν την προσωπικότητά τους
Κάθε διαφορετικότητα τους ανησυχεί και τους τρομάζει. Μην έχοντας την ψυχραιμία ή τις γνώσεις που απαιτούνται για να καταρρίψουν με επιχειρηματολογία ό,τι τους ενοχλεί, οι νταήδες καταφέρονται εναντίον προσωπικών χαρακτηριστικών του θύματος αφού δεν έχουν την ικανότητα να δουν πέρα από τα στερεότυπα που αφορούν συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων. Άλλωστε ο κόσμος του ψευτοπαλληκαρά δεν είναι περίπλοκος, λειτουργεί αντίθετα βασισμένος σε απλές, προσωπικές διαπιστώσεις για το πώς είναι τα πράγματα, ποια ιεραρχία πρέπει να τηρείται και, κυρίως, τι σημαίνουν οι πράξεις και τα λόγια των άλλων.
Άνθρωποι με την προσωπικότητα του bully δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν κόσμο φτιαγμένο πέρα από τα σχήματα που ήδη έχουν στο μυαλό τους, δεν είναι ευέλικτοι, ανοιχτόμυαλοι, ευπροσάρμοστοι σε νέες καταστάσεις στις οποίες γνωρίζουν ότι δεν έχουν τις δυνάμεις να ανταπεξέλθουν, με αποτέλεσμα η ανασφάλεια μπροστά στην αλλαγή και ο φόβος της δικής τους ανεπάρκειας να τους κάνει αγενείς, εχθρικούς, επιθετικούς.
Οποιοσδήποτε -σε προσωπικό ή επαγγελματικό επίπεδο- κινείται έξω από τα καθιερωμένα όρια και προσφέρει μια διαφορετική οπτική για τα πράγματα ή πολύ απλά είναι καλύτερος σε οτιδήποτε από τον bully, είναι απειλή και πρέπει να τιμωρηθεί, να γελοιοποιηθεί (ώστε να χάσει τη δύναμη και το κύρος του στα μάτια των άλλων), ή ν’ απομακρυνθεί.
Είναι δε ενδιαφέρον ότι όσοι επιδίδονται σε εκφοβιστική συμπεριφορά έχουν πάντα κοινό και συμπαραστάτες που δεν τους ανέχονται απλά, αλλά ενισχύουν το αντικοινωνικό παιχνίδι τους, γελώντας ή επικροτώντας τις τακτικές επίθεσης και γελοιοποίησης των εκάστοτε θυμάτων τους. Το κοινό αποτελείται από όλους αυτούς τους ‘αόρατους’ ανθρώπους, που δεν θα τολμούσαν να πάρουν το λόγο σε μια δημόσια συζήτηση, την ευθύνη των πράξεών τους στην εργασία τους, ή ανοικτά θέση σε οτιδήποτε, και οι οποίοι έχουν άμεση ανάγκη εκτόνωσης των απωθημένων και των (κρυμμένων;) συμπλεγμάτων τους.
Οι bullies θεωρούν αυτόματα ότι καθετί διαφορετικό αποτελεί κριτική κατά των δικών τους επιλογών, ότι τους εκθέτει και τους φέρνει αντιμέτωπους με το γεγονός πως δεν είναι αρκετά καλοί σε ό,τι κάνουν. Ο αλλοδαπός συνάδελφος που γνωρίζει άπταιστα ελληνικά τούς αναστατώνει και ψάχνουν ευκαιρία να τον ειρωνευτούν για την προφορά του και να τον ‘βάλουν στη θέση του’. Ο φίλος που μιλάει για τα θετικά και τα αρνητικά του ιδιωτικού σχολείου που τελείωσε δεν το κάνει για να τους βοηθήσει να αποφασίσουν που θα στείλουν τα παιδιά τους, παρόλο που αυτό είναι το θέμα της συζήτησης, αλλά με σκοπό να τους ανταγωνιστεί υπονοώντας ότι η δική του παιδική ηλικία ήταν πιο άνετη - κι ως εκ τούτου αξίζει την εχθρότητα, το χλευασμό και τους ειρωνικούς μορφασμούς τους. Η νεαρή ή ο νεαρός που τολμά να εκφράσει μία διαφορετική άποψη στο γραφείο ή στην συντροφιά δεν το κάνει λόγω διαφορετικών πεποιθήσεων, αλλά για να αμφισβητήσει την πείρα τους και να τους προκαλέσει, με αποτέλεσμα να δέχεται τις προσβολές τους σε σχέση με τις ικανότητες, τη διάνοια και το ήθος της/του, ώσπου τελικά ν’ απομονώνεται.
Γιατί το απλούστερο αλλά και σημαντικότερο που πρέπει να γνωρίζουμε για τους νταήδες της καθημερινότητας είναι ότι βλέπουν παντού εχθρούς.
Η Εύα Στάμου είναι ψυχολόγος και συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου